2023 yılında Rusya, Hindistan ve Avrupa Uzay Ajansı, Ay’ı da kapsayan uzay misyonları başlatacak. Keşif çalışmaları, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) yakın vakitte düzenlediği Artemis I programını izliyor.
İnsanları Ay’a ve daha sonra Mars’a götürmek için tasarlanan uzay aracı SLS-Orion’la yürütülen Artemis I uzun vadeli bir uzay keşif projesinin birinci adımı.
Hangi ülkeler Ay’a seyahat planlıyor?
Hindistan, Ay yüzeyini keşfetmek için planlanan Chandrayaan 3 programını Haziran 2023’te başlatmayı planlıyor. Hindistan, Ay’a birinci kere 2008’de Chandrayaan 1 ile ulaşmıştı.
Rusya, Ay’ın güney kutbundan örnekler toplamak için planladığı Luna 25 vazifesini Temmuz 2023’te başlatmayı hedefliyor.
SpaceX, 2023’ün sonlarında Japon milyarder Yusaku Maezawa ve öteki sekiz yolcuyu Ay’ın etrafında gezdirecek DearMoon seyahatine çıkarmayı planlıyor. Bu, 100 kişi taşıma kapasiteli Starship aracının birinci vazifesi olacak.
NASA‘nın Artemis II olarak isimlendirilen bir sonraki Ay misyonu 2024’te başlayacak. Bunu 2025 ya da 2026’da, Artemis III isimli, Ay’a birinci bayan ve birinci siyahın inmesinin planlandığı misyon takip edecek.
Böylece NASA’nın 1972’deki son Apollo misyonlarının akabinde Ay’da birinci defa insan yürüyecek. NASA, bu vazife için Space X Starship aracının kullanacağını açıkladı.
Çin de 2035 yılına kadar Rusya ile Ay’da ortak bir üs kurma planlarını açıkladı, lakin vakit çizelgesi açıklanmadı.
Neden Ay’a tekrar gidilecek?
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden astronom Dr. McDowell; ABD, Rusya ve Çin üzere uzay güçlerinin hedefinin Ay’da astronotların yaşaması için üsler kurmak olduğunu söylüyor:
“Ay, Mars üzere yerlere ulaşmak için bir basamak olarak kullanılıyor. Ay uzay teknolojilerini test etmek için mükemmel bir yer”.
İngiltere’de Portsmouth Üniversitesi’nde uzay proje yöneticisi Dr. Lucinda King de, Ay’dan bir uzay aracını fırlatmanın, Dünya’dan fırlatmaktan daha az yakıt gerektirdiğini söylüyor. Ay’da bir yakıt kaynağı keşfedildiğini de ekliyor.
King, “Ay’ın güney kutbunda su olduğu biliniyor. Bu, Mars’a ve öbür yerlere seyahat için gemiye yakıt ikmali yapmak ismine kullanılabilecek hidrojen ve oksijene bölünebilir.
“Ay’a gitmek için çabuk edilmesinin bir nedeni de bu, oradaki su üzerinde hak sav etmek.”
2023’te diğer hangi uzay misyonları planlanıyor?
NASA, Güneş Sistemi’nde çok eski bir gezegenin kalıntısı olduğu düşünülen 16 Psyche isimli bir asteroidi keşfetmek için 2023 yazında Psyche uzay aracını fırlatacak.
22 Avrupa ülkesi tarafından desteklenen Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Nisan 2023’te Jupiter Icy Moon Explorer’ı (JUICE) fırlatmayı planlıyor.
Araç, Jüpiter’in üç uydusu Ganymede, Callistro ve Europa’nın yüzey altında olduğu düşünülen su buzunda ömür belirtileri arayacak.
ESA, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini protesto etmek için, gelecek yıl Öklid uzay teleskopunu yörüngeye yerleştirmek Rus roketi kullanmayacak. Bunun yerine bir SpaceX Falcon 9 roketi kullanılacak.
ESA ayrıyeten, Mars’a bir gezici göndereceği ExoMars misyonunda Rusya ile çalışmayı durdurdu ve fırlatmayı 2028’e kadar erteledi.
Çin, uzak yıldızları ve kara delikleri haritalamak için Xuntian isimli bir teleskopu Aralık 2023’te alçak Dünya yörüngesine yerleştirmeyi planlıyor.
Çin halihazırda Ay ve Mars’a keşif araçları indirdi, uzayda Tiangong isimli bir bilimsel araştırma istasyonu oluşturdu.
McDowell, son yıllarda insanlığın Mars’a ve ötesine uzanan bir ilgisinin ortaya çıktığını söylüyor. Çin ile Hindistan üzere ülkelerin son yıllarda ABD, Rusya ve Avrupa’nın yanı sıra uzay güçleri haline geldiğini belirtiyor.
“Hükümetler ‘gelecek bu tarafa evriliyorsa ülkemizin geride kalmasını istemiyoruz’ diyor.”