Ahmet Boyacıoğlu
Bir dostunuza “Ben Fransa’ya gidiyorum, Cannes Sinema Festivaline” dediğinizde size özenir, bunu da belirli eder. Halbuki durum çok farklıdır. Her şeyden evvel Cannes biraz bizim Bodrum üzere inanılmaz derecede kıymetli bir kenttir. Şenlik sırasında fiyatlar daha da artar. Örneğin otel fiyatlarının ikiye, üçe, dörde katlanması çok olağan karşılanır. Bir çiçekçide şenlikten evvel 10 euro’ya satılan bir orkidenin şenliğin birinci günü 20 euro’ya çıktığını hiç unutmuyorum. Lakin tekrar de Bodrum Cannes’dan daha berbat galiba. Daha bir hafta evvel Bodrum’da üç pide, bir makarna, salata ve sudan oluşan bir yemek için 6 bin 300 lira hesap geldiğini duydum. Neyse, bu Bodrum’a gidenlerin sorunu, biz mevzumuza dönelim.
Cannes Sinema Şenliği beşere badire veren, sıkıntı çektiren bir etkinliktir. Her sabah saat yedide bilgisayarın başına geçip biletlerinizi rezerve etmeniz gerekir. Bazen bu da kâfi olmaz, zira nedense birtakım gösterimlerde yer kalmamıştır. Gala gösterimlerinde kapıdaki güvenlik vazifelisi kıyafetinizi beğenmezse, biletiniz olsa da sizi salona almaz. Kederinizi anlatacak kimse bulamazsınız. Bu bir çeşit azaptır, lakin kimse şikayetçi olmayı düşünmez. Bir gösterim için bir saat evvelce sıraya girmek kimseyi rahatsız etmez. Hava sıcaksa smokin ve papyon ile şenlik sarayının kapısında ter içinde kalırsınız. İşin tuhaf tarafı şenlikte gösterilen kimi sinemalar birkaç hafta sonra Netflix’te karşınıza çıkabilir, ya da ticari bir sinemada gösterime girebilir. Bunu da herkes bilir.
76. Cannes Sinema Şenliği afişi. SCORSESE CANNES’I ONURLANDIRACAK
Biz bu yılki şenliğe dönelim. Evvel Martin Scorsese haberi geldi. 47 yıl evvel, 1976’da ‘Taksi Şoförü’ ile Altın Palmiye kazanan direktörün ‘Killers of the Flower Moon’ isimli sinemasıyla şenliği onurlandıracağı ve sinemanın müsabaka dışı gösterileceği açıklandı. Sinemanın oyuncularını soracak olursanız: Leonardo DiCaprio ve Robert De Niro. Daha ne olsun?
Sonra beşinci ve şimdilik son ‘Indiana Jones’ sinemasının şenlikte gösterileceği ve Harrison Ford’a bir onur mükafatı verileceğini öğrendik. Bence yakışır. Harrison Ford 1942 doğumlu olmasına rağmen hala macera peşinde koşan arkeolog rolü için ter döküyor.
Festivalin afişi de açıklandığında çok ilgi çekti. Catherine Deneuve’ün 1968 tarihli bir fotoğrafına kim dudak bükebilir? Değerli da olsa satın alınıp konutun duvarına asılabilecek bir afiş işte.
Daha sonra da Michael Douglas’ın (1944) ve Jane Fonda’nın (1937) Festival’e konuk olacağı açıklandı. Michael Douglas’a bir onur mükafatı verilecekmiş. Jane Fonda’nın neden geldiği hakkında şimdi bir bilgi yok. 1979 yılında, Cannes küçük ve şirin bir şenlik iken kentin deniz kenarındaki ana caddesinde burun buruna geldiğim Jane Fonda’yı tekrar görmek benim için farklı olacak. O vakitler ünlü yıldızlar müdafaa ordularıyla gezmez, halkın ortasına katılmaktan çekinmezlerdi. Şenlik de kentin küçük salonlarında halka açık gösterimlerle herkesin katılabileceği bir etkinlikti.
Hazır Michael Douglas ve Jane Fonda’yı biraraya getirmişken 1979 üretimi ‘The China Syndrome’u da gösterseler pek yeterli olurdu. Yeniliğini hiç yitirmemiş, çok hoş sinemadır, Cannes’da gösterilmiş ve Jack Lemmon’a ‘En Düzgün Oyuncu Ödülü’nü getirmişti.
Yarışma sinemaları açıklanınca ‘Olağan Şüpheliler’in tam takım olarak listede yer aldıklarını gördük. Ken Louch, Nuri Bilge Ceylan, Nanni Moretti, Wim Wenders, Aki Kaurismaki ve Hirokazu Kore-Eda üzere daha evvel şenlikte ‘Altın Palmiye’ dahil birçok ödül almış isimler yarışın doğal iştirakçileri olarak bu yıl yeniden Cannes’da olacaklar. Aslında daha evvel ödül almış, altmış yaş üstü direktörler için bir özel kısım açsalar güya daha uygun olacak.
CANNES: GÖLE MAYA ÇALMAK GİBİ
Birkaç yıl evvel sinemasıyla Cannes Sinema Festivali’ne başvurduğunu söyleyen genç bir direktöre “Göle maya çalmak üzere olmuş” demiştim, çok kırılmıştı. Lakin bu ne yazık ki gerçek. Cannes ünlü isimlerin sinemalarını, ünlü oyuncuları bekliyor ve programına alıyor. Ortada bir şenliğe seçilme muvaffakiyetini gösteren tanınmamış bir direktörün sinemasını araştırdığınızda ardında kocaman bir satış-dağıtım şirketinin olduğunu görüyorsunuz.
Festivalin programı açıklanınca biz de dünyanın önümüzdeki on iki ay içinde hangi sinemaları izleyeceğini öğrenmiş olduk. Sistem şöyle çalışıyor: Tüm dünyadan dağıtım şirketleri Cannes programındaki sinemaları satın alıyor, bu sinemalar farklı ülkelerde gösterime giriyor, şenliklerde yer alıyor, daha sonra da televizyonlarda gösteriliyor. Özetle Cannes Sinema Şenliği seçici heyetinin o yıl dünyada hangi sinemaların gösterileceğini belirlediği de söylenebilir. Artık sinema yapmak hiç kolay değil, lakin bir sineması görünür kılmak daha da güç. Bunun yolu da Cannes Sinema Festivali’nden geçiyor.
Son olarak 2004 yılından bu yana Cannes Sinema Festivali’nin direktörlüğünü yürüten Thierry Fremaux ile ilgili bir haberi aktarayım. Fremaux yıllardır üyesi olduğu, hangi Fransız sinemasının Oscar’da ülkeyi temsil edeceğine karar veren şurada artık yer almıyor. Dedikoduya nazaran son yıllarda Cannes Sinema Festivali’nde yarışan sinemalara öncelik tanımış olması suradan çıkarılmasına neden olmuş. Bu Fransızlar bizim üzere değil, sinemaya çok kıymet veriyorlar, bu nedenle kusurları hiç affetmiyorlar.