Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, “Her ne kadar dayanak bütçesi (2022’ye göre) artsa da girdi fiyatlarındaki artışlar ve enflasyon dikkate alındığında bunun daha da artırılması gerekir” dedi.
Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada, 2022 yılını kıymetlendirdi, 2023 yılından beklentilerini paylaştı. Tarım kesiminin, ülke ekonomisindeki kıymetine işaret eden Bayraktar, 2022 Ocak-Eylül devrinde tarım kesiminin, GSYH’nin yüzde 6,6’sını karşıladığına dikkati çekti.
Bayraktar, 2022 bitkisel üretimin Türkiye İstatistik Kurumu üçüncü kestirimine nazaran, bir evvelki yıla kıyasla yüzde 9,1 artarak, 117,9 milyon tondan 128,6 milyon tona yükseldiğini söz etti.
Hayvansal üretimde, 2022 Ocak-Ekim periyodunda yumurta üretiminin yüzde 9,5, tavuk eti üretimi yüzde 2,1 arttığını belirten Bayraktar, endüstriye aktarılan süt ölçüsünün ise bu devirde yüzde 3,3 azaldığını kaydetti. Bayraktar, 2022 üçüncü çeyreğinde tarımın 4,9 milyon bireye istihdam sağladığına dikkati çekti.
“Destek bütçesinin daha da artırılması gerekiyor”
Bayraktar, dala yönelik 2023 takviye bütçesinin 54 milyar olarak planlandığını hatırlatarak, şu sözleri kullandı:
“Her ne kadar takviye bütçesi (2022’ye göre) artsa da girdi fiyatlarındaki artışlar ve enflasyon dikkate alındığında bunun daha da artırılması gerekir. Organik tarım ve güzel tarım uygulamalarında dayanak ölçüleri artırılmadı. Genelde hayvancılık dayanaklarında artış sağlanırken, yem bitkileri takviyeleri birebir kaldı. Ziraî üretimi planlamada değerli bir rolü olan kalem bazında takviye ölçülerinin hakikat belirlenmesi ziraî üretimin sürdürülebilirliği açısından kıymetlidir.”
2022 ziraî destekleme programında pamuk ve ayçiçeğinde primlerin artırıldığını lakin bunun üreticiyi tatmin etmediğini belirten Bayraktar, “Bu durum, bu 3 eserde 2023 döneminde ekiliş alanlarına olumsuz yansıyacaktır. Halihazırda arz açığı verdiğimiz bu eserlerde ithalat artacak ve kısır döngü devam edecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin çiftçinin düşük faizli kredi gereksiniminin tamamını karşılaması gerektiğini aktaran Bayraktar, “Tarım Kredi Kooperatifleri, faizlerini Ziraat Bankası düzeylerine çekmelidir. Devlet takviyesi her iki kurumda da eşit koşullarda çiftçiye ulaşmalıdır.” sözünü kullandı.
“Yağışlar çimlenme muhtaçlığını karşıladı”
Bayraktar, iklim değişikliği ve yağışların dal üzerindeki tesirine de değinerek, “İçinde bulunduğumuz yeni üretim döneminde yağışların yetersiz olmasıyla üreticilerin birçok ekimini kasım ayında yapabildi. Kasım yağışları her ne kadar normallerinin altında gerçekleşse de aralık ayında da devam eden yağışlar, çimlenme için olan gereksinimi karşıladı.” bilgisini paylaştı.
“2022’de çiftçilerimizden gelen en kıymetli şikayetler de sigortadan ödenen tazminatların yetersiz kaldığı istikametindedir. Tarım sigortalarının geliştirilmesi ve çiftçinin karşılaştığı her türlü riskin kapsama alınması ismine, TARSİM tarafından bu hususlarda devam eden projeler ve yapılacak her türlü çalışma Birliğimizce destekleniyor. Çiftçi gelirlerinin yetersizliği, birtakım afetlerde çiftçi ziyanının karşılanmasında beklentilerin altında kalınması, ortalama işletme ölçeklerinin küçüklüğü, küçük alanlarda tarım yapan çiftçilerin sigortaya ilgi göstermemesi, işletme başına düşen hayvan sayısının azlığı ve bu işletmelerin gelirinin düşük kalması üzere sebeplerle tarım sigortası yeteri kadar gelişemiyor. Yaşanan ve gelecekte beklenen afetlere karşı ülkenin besin garantisini korumak ve çiftçiyi tarımda tutmak için yaşanan afet sonrasında devlet yardımlarının devam etmesi ve bu alana daha fazla kaynak ayrılması zorunluluktur.”
2023’den beklentiler
Bayraktar, çiftçilerin, bütün sıkıntı koşullara karşın üretimlerini sürdürdüklerine işaret ederek, fvrfr tabirlerini kullandı.
Türkiye’de girdi fiyatlarının üreticilerin alım gücünün çok üstünde olduğuna dikkati çeken Bayraktar, bitkisel üretimden, küçük aile işletmelerine, gençlerin istihdamının artırılmasından, çeşitli müdafaa önlemleri ve dayanaklara kadar kesime ait beklentilerini şöyle sıraladı:
“- Takviye bütçesi, Tarım Kanunu’nda belirtildiği üzere gayrisafi yurtiçi hasılanın en az yüzde 1’i oranında olmalıdır. Takviyeler ekimden evvel açıklanmalı ve vaktinde verilmelidir.
– Üzerinde ziraî üretim yapılan lakin çeşitli nedenlerle Çiftçi Kayıt Sistemi’ne dahil edilemeyen yerler de ziraî destekleme sistemine dahil edilmelidir.
– Organik tarım ve âlâ tarım uygulamalarında dayanaklar artırılmalıdır.
– Zeytinyağı ve pamuk prim dayanağına getirilen dekara randıman sınırlaması kaldırılmalıdır.
– Çay Kanunu taslağı bir an evvel yasalaşmalıdır.
– Yeraltı barajlarının imaline sürat verilmeli ve sayıları artırılmalıdır.
– Kontratlı üretim, lisanslı depoculuk ve eser ihtisas borsaları yaygınlaştırılmalıdır. Depo heyetimi tüm bölgelerde destekleme kapsamına alınmalıdır. Lisanslı depoculukta küçük çiftçilere müspet ayrıcalıklar tanınmalıdır.
– Hayvansal üretim kayıt altına alınmalıdır. Hayvancılığın ağır yapıldığı yerlerde devlet dayanaklı yem fabrikaları kurulmalıdır.
– Et ve Süt Kurumu özerk yapıya kavuşturulmalı, piyasayı aktif regüle etmesi sağlanmalıdır.
– Yem piyasasında istikrar sağlamak için Toprak Mahsulleri Ofisi, Tarım Kredi Kooperatifleri ve üretici örgütleri kanalıyla üreticilere kontratlı üretim kapsamında uygun fiyattan yem satışı yapılmalıdır.
– Buzağı kayıplarını azaltacak ve kaba yem piyasasına yönelik ‘Ulusal Aksiyon Planı’ hayata geçirilmelidir.”
(AA)