Dünya genelinde kız çocukları ortasında erken ergenlik olaylarında artış gözlemlenirken, bu durumun gerisinde zehirli kimyasallara maruz kalma olabileceği ortaya çıktı. Araştırmacılar, hormonları bozucu kimi kimyasalların, kız çocuklarında ergenliği erken başlatabileceğini öne sürüyor.
ERKEN ERGENLİK VE SIHHAT RİSKLERİ
Kız çocuklarında erken ergenlik, psikososyal sıkıntılardan obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve göğüs kanseri üzere fizikî hastalıklara kadar birçok riskle ilişkilendiriliyor. Son vakitlerde artan bu hadiselerin ardında hormonları bozucu kimyasalların (EDC) olabileceği düşünülüyor.
Endocrinology mecmuasında yayımlanan bir çalışma, bu kimyasalların tesirlerini araştırarak kız çocuklarında erken ergenliği tetikleyebilecek iki maddeyi ortaya koydu. Çalışmanın başyazarı Dr. Natalie Shaw, “10.000 çevresel bileşiği inceleyerek, insan beyin hücreleri üzerinde çeşitli takip çalışmaları gerçekleştirdik ve kızlarda erken ergenliğe katkıda bulunabilecek hususları belirledik” açıklamasında bulundu.
TOKSİK KİMYASALLARIN GENÇ KIZLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Araştırmada öne çıkan hususlardan biri olan “musk ambrette“, birtakım deterjanlar, parfümler ve ferdî bakım eserlerinde kullanılan bir koku hususu. Bu kimyasalın, kan-beyin bariyerini aşarak beyin üzerinde hasara yol açabileceği tarafında fareler üzerinde yapılan kimi çalışmalar bulunuyor. Amerikan Besin ve İlaç Dairesi (FDA), bu maddeyi “genel olarak inançlı kabul edilenler” listesinden çıkarmış durumda ve Kanada ile Avrupa’da kullanımına sınırlama getirildi.
Ancak “musk ambrette” hâlâ birtakım eserlerde bulunabiliyor ve çocukların bu unsura günlük hayatlarında maruz kalma mümkünlüğü telaş yaratıyor. Dr. Shaw, “Ebeveynler, çocukları için sırf federal düzenlemelere tabi olan şahsî bakım eserlerini kullanmalılar” ihtarında bulundu.
ERGENLİK SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Araştırmada ayrıyeten kolinerjik agonist ismi verilen ilaçlar da ergenliği erken başlatan EDC’ler ortasında gösterildi fakat bu ilaçlara çocukların daha az maruz kaldığı belirtiliyor. Bilim insanları, 10.000 bileşik içeren bir kimyasal kütüphaneyi tarayarak, bu unsurların hormonlarla nasıl etkileşime geçtiğini test ettiler.
Ergenlik, gonadotropin salgılatıcı hormonun (GnRH) salgılanmasıyla başlar. Bu hormonun salınımı, folikül uyarıcı hormon ve luteinleştirici hormon üzere öbür üreme hormonlarını harekete geçirir ve bu süreç, yumurtalıkların östrojen salgılamasına neden olur. Lakin GnRH’nin neden aşikâr bir anda salgılandığı hâlâ tam olarak anlaşılabilmiş değil.
Araştırmacılar, çevresel faktörlerin GnRH salgısını tetikleyen “kisspeptin” isimli bir öteki bileşiğin bu süreçte rol oynadığını öne sürüyor. Çalışmaya nazaran, musk ambrette ve kolinerjik agonist üzere unsurlar, GnRH ve kisspeptin reseptörlerine müdahale ederek ergenliği erken başlatabilir.